LÞch sö ViÖt Nam Lª Hoµn vµ cuéc kh¸ng chiÕn N¨m 979, §inh Tiªn Hoµng vµ con trëng lµ §inh LiÔn bÞ mét viªn quan trong triÒu lµ §ç ThÝch giÕt h¹i. TriÒu ®×nh lËp con thø lµ §inh Toµn lªn lµm vua. BÊy giê §inh Toµn míi s¸u tuæi, t«n mÑ lµ D¬ng thÞ lµm Hoµng th¸i hËu. ThËp ®¹o tíng qu©n Lª Hoµn lµm phã v¬ng n¾m binh quyÒn, ®îc D¬ng Th¸i hËu giao phã quyÒn chÊp chÝnh thay vua, tù do ra vµo cung ®iÖn. C¸c tíng §inh §iÒn, NguyÔn BÆc, Ph¹m H¹p sî Lª Hoµn cíp ng«i cña nhµ §inh liÒn häp nhau khëi binh ®¸nh Lª Hoµn nhng bÞ thua. §inh §iÒn bÞ giÕt t¹i trËn, NguyÔn BÆc vµ Ph¹m H¹p bÞ b¾t, sau ®ã bÞ giÕt. Mïa thu n¨m 980, nh©n lóc t×nh h×nh néi bé nhµ §inh lôc ®ôc, nhµ Tèng ®em qu©n sang x©m lîc níc ta. §îc tin qu©n Tèng do HÇu Nh©n B¶o chØ huy s¾p kÐo vµo biªn thïy, D¬ng Th¸i hËu giao cho Lª Hoµn nhiÖm vô chuÈn bÞ chèng x©m lîc. Theo ®Ò nghÞ cña ®¹i tíng Ph¹m Cù L¹ng vµ cña nhiÒu tíng kh¸c, D¬ng Th¸i hËu ®· sai ngêi lÊy ¸o long cæn kho¸c lªn m×nh Lª Hoµn vµ chÝnh thøc mêi Lª Hoµn lªn lµm vua ®Ó cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi l·nh ®¹o cuéc kh¸ng chiÕn. Lª Hoµn tù xng lµ §¹i Hµnh Hoµng ®Õ, ®æi niªn hiÖu lµ ThiÖn Phóc, lËp nªn nhµ Lª, mµ sö cò thêng gäi lµ nhµ TIÒn Lª (®Ó ph©n biÖt víi thêi HËu Lª cña Lª Lîi sau nµy). Lª Hoµn huy ®éng qu©n ®éi vµ nh©n d©n chuÈn bÞ khÈn tr¬ng ®Ó chèng qu©n Tèng. Theo kÕ cña Ng« QuyÒn tríc ®©y, «ng cho ®ãng cäc nhän ë cöa s«ng B¹ch §»ng chÆn qu©n thñy cña giÆc, ®ång thêi cho ngêi ®a th sang cho vua Tèng vê xin cho lËp §inh Toµn lªn lµm vua ®Ó lµm kÕ ho·n binh khiÕn qu©n giÆc thªm kiªu ng¹o, chñ quan. Th¸ng t n¨m 981, qu©n Tèng theo hai ®êng tiÕn vµo x©m lîc níc ta. C¸nh qu©n bé do HÇu Nh©n B¶o, T«n Toµn Hng, TrÇn Kh©m Té kÐo vµo L¹ng S¬n. C¸nh qu©n thñy do Lu Trõng, Gi¶ Thùc vµ mét sè tíng kh¸c chØ huy tiÕn vÒ phÝa s«ng B¹ch §»ng. Lª Hoµn cho qu©n chÆn ®êng thñy, cho mét ®¹o qu©n nhá ra khiªu chiÕn, vê thua ®Ó nhö giÆc, qu©n Tèng thªm kiªu, chñ quan, tróng kÕ cña Lª Hoµn nªn bÞ qu©n ta ®¸nh tan tµnh, kh«ng cßn ®ñ søc vît qua B¹ch §»ng giang ®Ó ®i s©u vµo néi ®Þa. HÇu Nh©n B¶o chØ huy c¸nh qu©n tiÕn vµo níc ta theo ®êng s«ng Th¬ng. Võa ®Õn Chi L¨ng, cha kÞp ®Ò phßng, ®· bÞ Lª Hoµn cho qu©n tr¸ hµng, råi lîi dông sù s¬ hë cña giÆc, bÊt ngê ®¸nh óp, HÇu Nh©n B¶o bÞ giÕt t¹i trËn, qu©n Tèng bÞ ®¸nh b¹i, TrÇn Kh©m Té ®îc tin, rót ch¹y vÒ níc. Lª Hoµn chØ huy qu©n sÜ thõa c¬ truy kÝch, qu¸ nöa sè qu©n cña TrÇn Kh©m Té bÞ chÕt, c¸c tíng giÆc lµ Qu¸ch Qu©n BiÖn, TriÖu Phông Hng bÞ b¾t. T«n Toµn Hng, Lu Trõng, Gi¶ Thùc, V¬ng So¹n ch¹y tho¸t vÒ níc nhng ®Òu bÞ vua Tèng chÐm ®Çu hoÆc tèng ngôc giam ®Õn chÕt. Cuéc x©m lîc cña nhµ Tèng bÞ ®¹i b¹i. Cuéc kh¸ng chiÕn cña qu©n d©n §¹i Cå ViÖt díi sù l·nh ®¹o cña Lª Hoµn ®· th¾ng lîi vÎ vang. Th¾ng lîi ®ã cµng cñng cè v÷ng ch¾c thªm nÒn ®éc lËp, thèng nhÊt cña ®Êt níc, gãp phÇn t« th¾m thªm truyÒn thèng yªu níc, tù cêng, bÊt khuÊt cña nh©n d©n ta. |
Thêi sù
§êi sèng chÝnh trÞ
Kinh tÕ - X· héi
V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang