Tµi liÖu tham kh¶o TriÖu Quang Phôc giµnh l¹i ®éc lËp d©n téc Sau khi Lý Nam §Õ mÊt, lùc lîng kh¸ng chiÕn cßn l¹i chia lµm hai c¸nh: Mét c¸nh theo Lý Thiªn B¶o, anh ruét Lý BÝ, trong ®ã cã Lý ThiÖu Long (Lý PhËt Tö?) rót vµo miÒn trung. Theo TrÇn Th, Lý Thiªn B¶o, Lý ThiÖu Long ®· tËp hîp ®îc hai v¹n qu©n, tiÕn ®¸nh §øc Ch©u (Hµ TÜnh, giÕt chÕt thø sö TrÇn V¨n Giíi. Hai «ng l¹i kÐo qu©n ra v©y ¸i Ch©u nhng bÞ TrÇn B¸ Tiªn ®em qu©n vµo ®¸nh b¹i. Lý Thiªn B¶o ph¶i lïi lªn vïng thîng du ch©u ¸i (Thanh Hãa gi¸p Lµo), ë ®éng §µ N½ng, xng lµ §µo Lang V¬ng. Mét c¸nh qu©n kh¸c, víi sè lîng h¬n mét v¹n, do vÞ tíng trÎ TriÖu Quang Phôc cÇm ®Çu, lui vÒ dùng c¨n cø míi ë D¹ Tr¹ch (1). D¹ Tr¹ch (b·i Mµn Trß, Kho¸i Ch©u, Hng Yªn) lµ mét vïng ®Çm lÇy ven s«ng Hång, réng mªnh m«ng, lau sËy um tïm. ë gi÷a lµ mét b·i phï sa réng, cã thÓ lµm ¨n sinh sèng ®îc. §êng vµo b·i rÊt kÝn ®¸o, khã kh¨n. ChØ cã dïng thuyÒn ®éc méc nhÑ lít trªn cá níc, theo mÊy bän l¹ch nhá th× míi tíi ®îc... Theo sö cò, TriÖu Quang Phôc ®ãng qu©n ë b·i ®Êt næi Êy. Ngµy ngµy, qu©n sÜ thay phiªn nhau võa luyÖn tËp, võa ph¸t bê, cuèc ruéng, trång lóa, trång khoai ®Ó tù tóc binh l¬ng; ban ngµy t¾t hÕt khãi löa, im h¬i lÆng tiÕng nh kh«ng cã ngêi, ®Õn ®ªm nghÜa qu©n míi kÐo thuyÒn ra ®¸nh óp c¸c tr¹i giÆc, cíp ®îc nhiÒu l¬ng thùc, "lµm kÕ tr× cöu" (C¬ng môc). Ngêi trong níc gäi TriÖu Quang Phôc, lµ D¹ Tr¹ch V¬ng (vua §Çm §ªm). Nghe tin Lý Nam §Õ mÊt (548), «ng xng lµ TriÖu ViÖt V¬ng. Vïng ®ång b»ng nµy tuy kh«ng cã thÕ ®Êt hiÓm nh miÒn ®åi nói nhng cã nhiÒu s«ng l¹ch chia c¾t, nhiÒu ®Çm hå lÇy léi, kh«ng lîi cho viÖc hµnh binh cña nh÷ng ®¹o qu©n lín. §Þa thÕ nh vËy buéc ®Þch ph¶i ph©n t¸n, chia qu©n ®¸nh nhá, lµm mÊt së trêng cña chóng, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho ta tiªu diÖt gän tõng bé phËn nhá, tiªu hao sinh lùc ®Þch. §ång b»ng cßn lµ n¬i ®«ng d©n c, n¬i cã nhiÒu søc ngêi, søc cña, cung cÊp cho cuéc chiÕn ®Êu l©u dµi cña qu©n ta. Cuéc kh¸ng chiÕn cña nh©n d©n ta, tõ Lý Nam §Õ qua TriÖu ViÖt V¬ng ®· cã sù chuyÓn híng chiÕn lîc, thay ®æi ®Þa bµn vµ c¸ch ®¸nh. LËp c¨n cø kh¸ng chiÕn ë ®ång b»ng, ®ã lµ kÕ s¸ch dông binh hÕt søc mu lîc vµ s¸ng suèt cña TriÖu Quang Phôc. §a qu©n xuèng ®ång b»ng, TriÖu Quang Phôc kh«ng ¸p dông ph¬ng thøc t¸c chiÕn phßng ngù, cè thñ hay tËp trung lùc lîng quyÕt chiÕn víi ®Þch. KÕ s¸ch cña «ng nãi theo ng«n ng÷ qu©n sù hiÖn ®¹i, lµ ®¸nh l©u dµi vµ ®¸nh tiªu hao, ®¸nh kú lËp lµm ph¬ng thøc t¸c chiÕn chñ yÕu. Nhê sù chuyÓn híng chiÕn lîc s¸ng suèt ®ã mµ côc diÖn chiÕn tranh thay ®æi ngµy cµng cã lîi cho ta, bÊt lîi cho ®Þch. Qu©n L¬ng cè søc ®¸nh vµo vïng D¹ Tr¹ch, nh»m ph¸ vì ®Çu n·o kh¸ng chiÕn cña ta, nhng ©m mu ®ã kh«ng thùc hiÖn ®îc. Qu©n ta gi÷ v÷ng c¨n cø D¹ Tr¹ch, liªn tôc tËp kÝch c¸c doanh tr¹i vµ c¸c cuéc hµnh binh cña ®Þch. Qua gÇn 4 n¨m chiÕn tranh (547-550), ta cµng ®¸nh cµng m¹nh, ®Þch cµng ®¸nh cµng suy yÕu. Viªn tíng giái cña ®Þch lµ TrÇn B¸ Tiªn ®· trë vÒ Ch©u Qu¶ng tõ n¨m 547, lµm th¸i thó Cao Yªn. N¨m 548, bªn triÒu L¬ng x¶y ra lo¹n HÇu C¶nh (548-552). Viªn hµng tíng nµy ®· cíp kinh s, sè ®«ng quý téc nhµ L¬ng bÞ giÕt chÕt, bän cêng hµo ®Þa ph¬ng næi dËy kh¾p n¬i. ë phÝa b¾c, triÒu T©y Ngôy, tõ lu vùc s«ng VÞ, tæ chøc mét lo¹t c¸c cuéc tiÕn c«ng ®Õ chÕ cña L¬ng, n¨m 553 chiÕm Tø Xuyªn, c¾t ®øt quan hÖ gi÷a Nam Kinh vµ Trung ¸, chiÕm Tr¬ng D¬ng (Hå B¾c), x©m nhËp tíi Giang L¨ng trung lu Trêng Giang, lËp nªn triÒu HËu L¬ng bï nh×n (bÞ xãa n¨m 587). Quan tíng c¸c ch©u - trong ®ã cã TrÇn B¸ Tiªn - kÐo qu©n ®æ vÒ kinh s víi danh nghÜa "cøu viÖn kinh s" dÑp lo¹n HÇu C¶nh, råi néi chiÕn liªn miªn. Cuèi cïng, TrÇn B¸ Tiªn, tõ chøc th¸i thó, råi thø sö Giao Ch©u (n¨m 550), phong khèng trªn ®êng ®i tõ Giang T©y vÒ Nam Kinh, thø sö Giang Ch©u (551), sau lµm thõa tíng råi n¨m 557 cíp ng«i nhµ L¬ng. Chíp thêi c¬ ®ã, TriÖu Quang Phôc, tõ c¨n cø D¹ Tr¹ch, ®· tung qu©n ra, më mét lo¹t cuéc tÊn c«ng lín vµo qu©n giÆc, chiÕm l¹i ch©u thµnh Long Biªn, ®uæi giÆc ngo¹i x©m, giµnh l¹i quyÒn tù chñ trªn toµn ®Êt níc. triÖu viÖt v¬ng vµ hËu lý nam ®Õ B¹o lo¹n qu©n sù vµ néi chiÕn ë Nam Kinh ®· ®a TrÇn B¸ Tiªn lªn ng«i hoµng ®Õ ë c¸i triÒu ®×nh Trung Quèc t¹i Giang Nam. Trªn danh nghÜa, nhµ TrÇn vÉn coi miÒn ®Êt níc ta lµ c¸c ch©u quËn lÖ thuéc, trªn thùc tÕ quyÒn hµnh ë ®©y ®· thuéc vÒ nh÷ng ®¹i biÓu cña tÇng líp hµo trëng b¶n ®Þa. Tuy vËy, còng lµ vÒ danh nghÜa, hä vÉn ph¶i chÞu mét sù thÇn phôc nµo ®ã ®èi víi triÒu ®×nh Nam Kinh. NÒn ®éc lËp cña d©n téc ta ë thÕ kû thø 6 cßn non trÎ, cßn cha v÷ng ch¾c. KÕ thõa tõ nh÷ng tµn d cña chÕ ®é thñ lÜnh bé l¹c, tr¶i n¨m s¸u tr¨m n¨m bÞ ®Õ chÕ Trung Quèc "rµng buéc", ®· h×nh thµnh nh÷ng thÕ lùc c¸t cø ë c¸c ®Þa ph¬ng, cã khuynh híng xung ®ét, lÊn chiÕm nhau. ý thøc ®éc lËp tuy ®· m¹nh, nhng thùc lùc ®Ó cñng cè nÒn ®éc lËp d©n téc - khèi liªn kÕt, ®oµn kÕt trong néi bé d©n téc - cha ®ñ v÷ng. Khi tríc, Lý Thiªn B¶o ®em téc thuéc vµ d chóng ch¹y lªn ®éng D· N¨ng, chiÕm gi÷ vïng biªn giíi ViÖt - Lµo trªn thîng du Thanh Hãa, tù xng lµ §µo Lang V¬ng. N¨m 555, Lý Thiªn B¶o qua ®êi. Téc tíng (cã s¸ch chÐp lµ em hä) lµ Lý PhËt Tö lªn thay. N¨m 557, Lý PhËt Tö t×m vÒ quª cò ë Th¸i B×nh råi l«i kÐo hä hµng, phe c¸nh vµ d chóng cò g©y chiÕn víi ViÖt V¬ng TriÖu Quang Phôc. Sau mét thêi gian ®¸nh nhau, n¨m lÇn gi¸p chiÕn, bÊt ph©n th¾ng b¹i (2), hai phe TriÖu - Lý ®· t¹m thêi gi¶ng hßa vµ chia nhau ®Þa giíi ë b·i Qu©n ThÇn (vïng Thîng C¸t, H¹ C¸t thuéc Tõ Liªm, Hµ Néi) (3), cïng kÕt mèi th«ng gia: Con trai Lý (Nh· Lang) lÊy con g¸i TriÖu (C¶o N¬ng). Lý ®ãng ë ¤ Diªn, TriÖu ®ãng ë Long Biªn. N¨m 571, Lý PhËt Tö ®¸nh óp TriÖu ViÖt V¬ng, ®o¹t toµn bé quyÒn hµnh vµ ®Êt ®ai. ¤ng còng tù xng lµ Nam §Õ, sö cò gäi lµ HËu Lý Nam §Õ, vµ bÒ ngoµi cã sù thÇn phôc Ýt nhiÒu ®èi víi nhµ TrÇn. cuéc x©m lîc cña nhµ tïy. Sau khi nhµ TrÇn mÊt, mét sè thø sö ®Çu hµng nhµ Tïy, mét sè kh¸c næi lªn chèng l¹i. Tíng t¸ nhµ Tïy ®îc cö ®i võa ®¸nh dÑp, võa vç vÒ, thËt ra còng chØ lµ "thõa chÕ bæ bän cõ sóy lµm thø sö huyÖn lÖnh" (4). Trong con m¾t nhµ Tïy, Lý Xu©n (cã lÏ lµ mét tªn kh¸ch cña Lý PhËt Tö ch¨ng?) lµ mét "cõ sóy" ë Giao Ch©u n¨m 590. Tïy Cao Tæ nhËn r»ng ®Êt Giao Ch©u "tuy cã néi thuéc nhng chØ lµ ®Êt ky-mi (rµng buéc láng lÎo)" (5). Nhng víi thêi gian, nhµ Tïy b¾t ®Çu lÊn tíi. Tïy ®Æt phñ Tæng qu¶n ë QuÕ Ch©u (QuÕ L©m, Qu¶ng T©y) ®Ó kiÓm so¸t c¸c ch©u thuéc LÜnh Nam. N¨m 597, Linh Hå Ly lµm tæng qu¶n QuÕ Ch©u, cã quyÒn cö quan l¹i, tõ thø sö trë xuèng. Tïy th chÐp: "Tríc ®©y c¸c ch©u huyÖn cêng ng¹nh, bän trëng l¹i phÇn nhiÒu kh«ng ®i lµm quan ®îc, ph¶i n¬ng nhê chÝnh sù vµo phñ Tæng qu¶n, Linh Hå Ly ®Õn, khiÕn bän trëng l¹i ®i ®Õn chç lµm quan" (6). §Õn ®©y, nhµ Tïy ®· kiÓm so¸t LÜnh Nam chÆt chÏ thªm mét bíc. Lý PhËt Tö, bªn trong níc vÉn tù xng Nam §Õ nhng bÒ ngoµi còng ph¶i tá sù thÇn phôc phñ Tæng qu¶n QuÕ Ch©u. Linh Hå Ly ®· thay ®æi tªn gäi mét sè ch©u huyÖn thuéc ®Êt níc ta. Råi dÇn dµ, thõa lÖnh vua Tïy, y buéc mét sè thñ lÜnh ë LÜnh Nam ph¶i "vµo chÇu thiªn tö" nhµ Tïy. "Lý sóy" An Ch©u (sau ®æi lµ Kh©m Ch©u) lµ NÞnh M·nh Lùc "tõ ®êi TrÇn ®· c¸t cø ë Nam H¶i", ®Õn ®êi Tïy ®îc cö lµm thø sö An Ch©u "nhng vÉn kiªu ng¹o, dùa thÕ hiÓm trë cha tõng ®Õn yÕt kiÕn Hy" (7). Nhng ®Õn ®êi con, lµ NÞnh Trêng Ch©n, tuy vÉn tËp chøc cha lµm thø sö nhng ®· ph¶i vµo chÇu hoµng ®Õ Trung Hoa. §Çu n¨m 602, ®Õn lît ngêi "Lý sóy" ë Giao Ch©u lµ Lý PhËt Tö bÞ gäi vµo triÒu. Vµo chÇu, lµ mét biÓu tîng cña sù thÇn phôc, mét hµnh ®éng ®Çu hµng. Vµ Lý PhËt Tö ®· hiªn ngang chèng l¹i lÖnh cña vua Tïy (8). Nhµ Tïy quyÕt ®Þnh cÊt qu©n sang x©m lîc, chinh phôc níc ta. Nam §Õ Lý PhËt Tö triÓn khai bè trÝ qu©n ®éi ®Ó chèng l¹i qu©n x©m lîc. Qu©n sÜ V¹n Xu©n ®îc chia ra ®ãng gi÷ ë ba tßa thµnh, h×nh thµnh ba côm phßng ngù ë ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Hång: - Lý §¹i QuyÒn (con ngêi anh PhËt Tö) ®em ®¹i qu©n trÊn gi÷ thµnh Long Biªn (B¾c Ninh). - BiÖt tíng Lý Phæ §Ønh chØ huy qu©n gi÷ thµnh ¤ Diªn (H¹ Mç, §an Phîng, Hµ T©y). - Lý PhËt Tö th©n thèng suÊt ®¹i qu©n tæ chøc phßng ngù t¹i "thµnh cò cña ViÖt V¬ng", tøc thµnh Cæ Loa. Th¸ng Giªng n¨m 603, vua Tïy phong Lu Ph¬ng lµm Giao Ch©u ®¹o hµnh qu©n tæng qu¶n, KÝnh §øc Lîng lµm trëng sö, thèng suÊt 27 qu©n doanh (kho¶ng trªn 10 v¹n qu©n), më cuéc tiÕn c«ng x©m lîc V¹n Xu©n mµ chóng coi lµ ®i ®¸nh dÑp viÖc "lµm ph¶n" cña Lý PhËt Tö. Qu©n Tïy do ®êng V©n Nam kÐo xuèng. §Õn Do·n Ch©u (huyÖn Qu¶ng Th«ng, V©n Nam) th× KÝnh §øc Lîng ng· bÖnh kh«ng ®i ®îc n÷a. Tíi nói §« Lung (tøc Tô Long, xa thuéc Hµ Tuyªn, thùc d©n Ph¸p c¾t nhîng cho M·n Thanh, nay lµ ®Êt Khai Hãa, tØnh V©n Nam), qu©n Tïy vÊp ph¶i trËn ®Þa mai phôc cña 2.000 qu©n ta. Cuéc chiÕn x¶y ra ¸c liÖt, song kÎ ®Þch ®«ng qu©n, tiÕn nhanh, ®¸nh gÊp nªn qu©n ta ®· thÊt b¹i. Lu Ph¬ng nhanh chãng thóc qu©n tiÕn v©y ®« thµnh Cæ Loa, líp trong, líp ngoµi trïng ®iÖp. KÕt hîp dïng binh uy hiÕp vµ dïng thñ ®o¹n dô dç, ®e däa, mua chuéc, Lu Ph¬ng ®· buéc Lý PhËt Tö ®Çu hµng. Lý PhËt Tö bÞ b¾t ®em vÒ Trêng An. Nh÷ng tíng lÜnh kiÖt hiÖt kh¸c cña Lý PhËt Tö tiÕp tôc cù ®Þch ë c¸c n¬i, nhng tríc sau bÞ Lu Ph¬ng giÕt h¹i c¶ (9). Sau cuéc tµn s¸t d· man ë Ch©u Giao, Lu Ph¬ng cßn më réng chiÕn tranh bµnh tríng xuèng ph¬ng Nam, ®¸nh Cham-pa n¨m 605, cíp vµng b¹c ch©u b¸u vµ lËp 3 ch©u míi ë phÝa nam Hoµnh S¬n. §Êt níc ta r¬i vµo ¸ch thèng trÞ cña nhµ Tïy. Níc V¹n Xu©n võa tho¸t ra khái cuéc chiÕn tranh x©m lîc cña nhµ L¬ng l¹i diÔn ra cuéc néi chiÕn kÐo dµi gi÷a c¸c thÕ lùc trong níc. T×nh tr¹ng ®ã lµm cho thÕ níc suy yÕu. Nam §Õ Lý PhËt Tö l·nh ®¹o kh¸ng chiÕn cha cã ®ñ uy tÝn ®Ó tËp hîp lùc lîng, kh«ng ph¸t huy ®îc søc m¹nh cña c¶ d©n téc ®Ó chèng x©m lîc. §Õ chÕ Tïy ®· kiÓm so¸t ®îc toµn Trung Quèc, trong cuéc chiÕn nµy, nhµ Tïy ®· huy ®éng mét lùc lîng chinh phôc rÊt lín. Lu Ph¬ng lµ mét viªn tíng cã nhiÒu mu lîc, quû quyÖt. Qu©n Tïy kÐo binh å ¹t ®¸nh th¼ng vµo quèc ®« Cæ Loa. Lý PhËt Tö ¸p dông chiÕn lîc phßng ngù, tËp trung qu©n chèng gi÷ ë ba thµnh lòy lín. Qu©n sè cha nhiÒu, lùc lîng míi dùng, søc cè kÕt d©n téc cha cao. KÎ thï cã ®iÒu kiÖn nhanh chãng tiÕn vµo trung t©m níc ta vµ tËp trung lùc lîng lín ®¸nh m¹nh vµo c¨n cø cè thñ cña Lý PhËt Tö. Khi kinh thµnh vµ nh÷ng vÞ trÝ phßng thñ lín bÞ lät vµo tay giÆc th× nh÷ng lùc lîng kh¸ng chiÕn ®Þa ph¬ng còng nhanh chãng bÞ qu©n x©m lîc Tïy ®µn ¸p. §ã lµ lý do thÊt b¹i cña Nam §Õ Lý PhËt Tö trong cuéc chiÕn tranh chèng x©m lîc cña nhµ Tïy. Chó thÝch (1) Sö s¸ch Trung Hoa kh«ng hÒ chÐp vÒ TriÖu Quang Phôc. S¸ch xa nhÊt chÐp vÒ TriÖu Quang Phôc lµ ViÖt ®iÖn u linh (1329) dÉn l¹i Sö ký cña §ç ThiÖn (®· thÊt l¹c): "TriÖu Quang Phôc, ngêi huyÖn Chu Diªn, gióp vua Lý BÝ, lµm t¶ tíng qu©n. ë Chu Diªn cã mét c¸i ®Çm to, réng vµ s©u kh«ng íc lîng ®îc. Khi vua Lý BÝ mÊt, Quang Phôc thu c¸c binh sÜ ®îc vµi v¹n ngêi, «ng ®øng lªn chØ huy vµo Èn ë trong ®Çm, ®ªm ra ®¸nh ph¸ tr¹i ®Þch, ngµy l¹i rót vÒ mai phôc. TrÇn B¸ Tiªn cè søc ®¸nh, kh«ng thÓ ®îc. Tíng sÜ t«n Quang Phôc lµm D¹ Tr¹ch V¬ng... "§¹i ViÖt sö ký toµn th (ngo¹i kû q.VI) nãi sö cò kh«ng chÐp TriÖu ViÖt V¬ng vµ §µo Lang V¬ng, nay nhÆt trong d· sö vµ s¸ch kh¸c b¾t ®Çu chÐp vÞ hiÖu ViÖt V¬ng vµ phô chÐp §µo Lang V¬ng ®Ó bæ sung. Theo s¸ch nµy "TriÖu Quang Phôc lµ con TriÖu Tóc, ngêi huyÖn Chu Diªn, uy hïng, søc m¹nh, theo Nam §Õ ®i ®¸nh dÑp cã c«ng, lµm t¶ tíng qu©n. Khi Lý Nam §Õ mÊt, bÌn xng v¬ng...". (2) §iÒu ®ã chøng tá, tuy mang danh ViÖt V¬ng, TriÖu Quang Phôc trªn thùc tÕ, kh«ng kiÓm so¸t trùc tiÕp ®îc c¶ ®Êt níc ta khi Êy, ®Ó huy ®éng mét lùc lîng lín ®Ì bÑp cuéc khëi lo¹n cña Lý PhËt Tö. Trªn thùc tÕ, «ng vÉn chØ lµ mét thñ lÜnh ®Þa ph¬ng nh hµng tr¨m ngêi kh¸c, vµ díi tay «ng, chØ cã nh÷ng lùc lîng cña hä hµng, xãm lµng vµ vïng «ng trùc tiÕp cai trÞ (Chu Diªn, gi¸p giíi Th¸i B×nh quª hä Lý). (3) §Êy kh«ng ph¶i lµ ®Þa giíi gi÷a hai "níc" vµ lµ kÕt qu¶ cña sù chia ®«i níc nh c¸c sö s¸ch cò ghi chÐp. Thùc chÊt ®Êy chØ lµ sù ph©n chia l¹i ®Þa giíi gi÷a Th¸i B×nh quª Lý vµ Chu Diªn quª TriÖu, víi mét sù nhîng bé cña TriÖu. §Êt ¤ Diªn (x· H¹ Mç, phÝa trªn Thîng C¸t) vèn lµ mét phÇn ®Êt Chu Diªn thuë tríc, nay thuéc ®Êt hä Lý. ë ®ã, nay cßn di tÝch thµnh cæ vµ ®Òn thê B¸t Lang, tøc Nh· Lang, con trai Lý PhËt Tö, con rÓ TriÖu Quang Phôc. (4) Tïy th, q.57 (5) Theo truyÖn Ph¸p s §µm Thiªn dÉn trong s¸ch ThiÒn uyÓn tËp anh ng÷ lôc. (6) Tïy th, q.56. (7) Tïy th, q.56. (8) Tïy th, Linh Hå Ly truyÖn (q.56) chÐp: "Linh Hå Ly phông chiÕu sai cõ sóy Giao Ch©u lµ Lý PhËt Tö vµo triÒu, PhËt Tö muèn lµm lo¹n, xin ®Õn th¸ng träng ®«ng (gi÷a ®«ng) sÏ lªn ®êng. B¶n ý cña Linh Hå Ly còng chØ muèn rµng buéc PhËt Tö nªn y lêi xin cña PhËt Tö. Cã ngêi ®Õn cöa khuyÕt, kiÖn Hy ¨n hèi lé cña PhËt Tö. Vua nghe nãi, cã ý ngê. §Õn khi PhËt Tö lµm ph¶n, hái ®Õn n¬i, vua giËn l¾m, tin ngay viÖc trªn, sai sø gi¶ trãi Hy ®em vÒ triÒu". §o¹n ghi trªn chøng tá tríc n¨m 602, Lý PhËt Tö ®· cã uy thÕ lín ë Giao Ch©u. Tïy gäi lµ "cõ sóy". Nhµ Tïy thêng bæ "cõ sóy" lµm thø sö, vËy h¼n Lý PhËt Tö còng ®îc c«ng nhËn lµm thø sö ch©u Giao. Lý PhËt Tö ph¶i cã quyÒn hµnh ë Giao Ch©u nh hä NÞnh ë Kh©m Ch©u th× vua Tïy míi ph¶i vêi vµo chÇu, nÕu chØ lµ mét l·nh tô nghÜa qu©n míi næi dËy n¨m 602 th× kh«ng cã chuyÖn vêi vµo chÇu mµ chØ cã ®µn ¸p. BÒ ngoµi thÇn phôc TrÇn råi Tïy, nhËn chøc "thø sö" cña chóng nhng bªn trong, PhËt Tö vÉn xng ®Õ, cai trÞ thùc sù ®Êt níc V¹n Xu©n... (9) Tïy th, q.53. |
Thêi sù
§êi sèng chÝnh trÞ
Kinh tÕ - X· héi
V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang