Nhan Dan

Van hoa - Khoa hoc - Xa hoi

Thêi sù

§êi sèng chÝnh trÞ

Kinh tÕ - X· héi

 

Sù ph¸t triÓn cña nhµ n­íc ¢u L¹c

N¬i vua ngù triÒu.

   Tr­íc cuéc kh¸ng chiÕn chèng TÇn, liªn minh bé l¹c T©y ¢u cña Thôc Ph¸n ®· cã nhiÒu mèi quan hÖ chÆt chÏ víi n­íc V¨n Lang cña Hïng V­¬ng. Mèi quan hÖ võa giao l­u, liªn kÕt, võa ®Êu tranh, xung ®ét gi÷a hai téc ng­êi gÇn gôi vÒ dßng m¸u, vÒ ®Þa vùc, vÒ kinh tÕ, v¨n hãa nh­ vËy lµ c¬ së vµ còng lµ b­íc chuÈn bÞ cho sù hîp nhÊt hai téc ng­êi L¹c ViÖt - T©y ¢u ®Ó më réng vµ ph¸t triÓn n­íc V¨n Lang. Cuéc kh¸ng chiÕn chång TÇn cµng thóc ®Èy m¹nh mÏ h¬n n÷a xu thÕ ph¸t triÓn ®ã.

   Khi tiÕn vµo n­íc ta, qu©n TÇn x©m ph¹m tr­íc hÕt ®Þa bµn c­ tró cña ng­êi T©y ¢u. Thôc Ph¸n víi vai trß thñ lÜnh liªn minh bé l¹c T©y ¢u, dÜ nhiªn ph¶i ®øng ra tæ chøc vµ chØ ®¹o cuéc kh¸ng chiÕn chèng TÇn. Qu©n TÇn cµng tiÕn s©u vÒ phÝa nam, cµng gÆp ph¶i søc chèng tr¶ quyÕt liÖt cña ng­êi T©y ¢u vµ ng­êi L¹c ViÖt. C¸c thñ lÜnh ng­êi ViÖt, do yªu cÇu cña cuéc chiÕn ®Êu, ®· suy t«n Thôc Ph¸n lªn lµm ng­êi chØ huy cao nhÊt. Cã lÏ ®ã lµ ý nghÜa cña viÖc "hä cïng ®Æt ng­êi kiÖt tuÊn lªn lµm t­íng" mµ L­u An ®· chÐp trong Hoµi Nam Tö.

  Cuéc chiÕn ®Êu kÐo dµi 5, 6 n¨m ®· th¾t chÆt quan hÖ ®oµn kÕt g¾n bã vèn cã cña ng­êi T©y ¢u vµ ng­êi L¹c ViÖt. Th¾ng lîi vÎ vang cña cuéc kh¸ng chiÕn cµng cñng cè vµ n©ng cao uy tÝn cña Thôc Ph¸n kh«ng nh÷ng trong ng­êi T©y ¢u mµ c¶ trong ng­êi L¹c ViÖt.

   TÊt c¶ t×nh h×nh diÔn ra tr­íc vµ trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng TÇn lµ nh÷ng b­íc chuÈn bÞ cho sù thµnh lËp n­íc ¢u L¹c thay thÕ n­íc V¨n Lang vµ chuyÓn ng«i vua tõ Hïng V­¬ng sang An D­¬ng V­¬ng Thôc Ph¸n.

   Trong cuéc kh¸ng chiÕn, trªn thùc tÕ, céng ®ång c­ d©n L¹c ViÖt - T©y ¢u ®· thµnh h×nh. Nh­ng viÖc Thôc Ph¸n thay thÕ Hïng V­¬ng, tù x­ng An D­¬ng V­¬ng vµ lËp ra n­íc ¢u L¹c th× cã lÏ ®­îc thùc hiÖn sau khi kh¸ng chiÕn thµnh c«ng. ViÖt sö l­îc chÐp r»ng: "Hïng V­¬ng bÞ con vua Thôc lµ Ph¸n ®¸nh ®uæi mµ lªn thay" (1). Mét sè thÇn tÝch vµ truyÒn thuyÕt d©n gian l¹i cho r»ng, sau nhiÒu cuéc xung ®ét, cuèi cïng Hïng V­¬ng, theo lêi khuyªn cña con rÓ lµ Th¸nh T¶n Viªn, ®· nh­êng ng«i cho Thôc Ph¸n (2).

   Tªn n­íc ¢u L¹c gåm hai thµnh tè ¢u (T©y ¢u, ¢u ViÖt) vµ L¹c (L¹c ViÖt), ph¶n ¸nh sù liªn kÕt hai nhãm ng­êi L¹c ViÖt vµ T©y ¢u. Trong triÒu vua Thôc vÉn cã L¹c hÇu vµ c¸c ®Þa ph­¬ng vÉn do L¹c t­íng cai qu¶n. L·nh thæ n­íc ¢u L¹c còng ®­îc më réng trªn c¬ së s¸p nhËp hai vïng l·nh thæ V¨n Lang vµ T©y ¢u. Sù thµnh lËp n­íc ¢u L¹c kh«ng ph¶i lµ kÕt qu¶ cña mét cuéc chiÕn tranh th«n tÝnh, tiªu diÖt, mµ lµ mét sù hîp nhÊt c­ d©n vµ ®Êt ®ai cña L¹c ViÖt vµ T©y ¢u, cña vua Hïng vµ vua Thôc. V× vËy, n­íc ¢u L¹c lµ mét b­íc ph¸t triÓn míi, kÕ tôc vµ cao h¬n n­íc V¨n Lang. Còng v× vËy, kh«ng nh÷ng ng­êi T©y ¢u, mµ c¶ ng­êi L¹c ViÖt vµ con ch¸u cña hä ®Òu coi An D­¬ng V­¬ng Thôc Ph¸n lµ mét vÞ anh hïng cã c«ng lín trong sù nghiÖp dùng n­íc vµ gi÷ n­íc.

   N­íc ¢u L¹c chØ tån t¹i trong mét thêi gian ng¾n, kho¶ng gÇn 30 n¨m (kho¶ng 208 - 179 tr.CN). Do ®ã, thêi gian tån t¹i cña n­íc ¢u L¹c kh«ng t¸ch ra thµnh mét thêi kú lÞch sö riªng, mµ ®­îc coi nh­ mét giai ®o¹n ph¸t triÓn tiÕp tôc cña n­íc V¨n Lang vµ còng n»m trong mét thêi ®¹i chung: thêi ®¹i dùng n­íc ®êi Hïng V­¬ng vµ An D­¬ng V­¬ng.

   Kinh tÕ, x· héi, chÝnh trÞ, v¨n hãa thêi ¢u L¹c ®Òu tiÕp tôc ph¸t triÓn trªn c¬ së nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc cña n­íc V¨n Lang. V¨n hãa §«ng S¬n vÉn lµ c¬ së v¨n hãa chung cña n­íc V¨n Lang vµ n­íc ¢u L¹c. Do yªu cÇu bøc thiÕt cña cuéc chiÕn ®Êu chèng ngo¹i x©m, trong thêi ¢u L¹c, kü thuËt qu©n sù cã nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc.

   Mét c¶i tiÕn vò khÝ quan träng cña thêi nµy lµ viÖc s¸ng chÕ ra lo¹i ná b¾n mét lÇn nhiÒu ph¸t tªn, th­êng gäi lµ ná liÔu hay ná liªn ch©u. Lo¹i vò khÝ míi lîi h¹i ®ã ®· ®­îc thÇn th¸nh hãa thµnh "ná thÇn" (thÇn nç) trong truyÒn thuyÕt d©n gian. N¨m 1959, kh¶o cæ häc ®· ph¸t hiÖn ®­îc ë CÇu Vùc, phÝa nam thµnh Cæ Loa, c¸ch thµnh ngo¹i vµi tr¨m mÐt, mét kho mòi tªn ®ång gåm hµng v¹n chiÕc. §ã lµ mét lo¹i mòi tªn gåm ®Çu tªn cã ba c¹nh vµ chu«i dµi c¾m vµo tªn. R¶i r¸c nhiÒu n¬i trong vµ ngoµi thµnh còng t×m thÊy mòi tªn ®ång cã kiÓu d¸ng kh¸c nhau.

   Mét c«ng tr×nh lao ®éng lín,  mét kiÕn tróc qu©n sù næi tiÕng thÓ hiÖn tËp trung nhiÒu chØ tiªu ph¸t triÓn cña n­íc ¢u L¹c lµ thµnh Cæ Loa.


(1) ViÖt sö l­îc.

(2) Thôc An D­¬ng sù tÝch vµ truyÒn thuyÕt d©n gian vïng ®Òn Hïng. Tr­íc ®Òn Hïng (®Òn Th­îng) cã "hßn ®¸ thÒ" t­¬ng truyÒn lµ n¬i Thôc Ph¸n c¾t m¸u, v¹ch ®¸ ¨n thÒ, nguyÖn ®êi ®êi phông thê Hïng V­¬ng. Hßn ®¸ thÒ còng nh­ c¶ khu kiÕn tróc ®Òn Hïng, míi ®­îc dùng lªn sau nµy, nh­ng nh»m "minh häa" mét truyÒn thuyÕt ®· cã tõ l©u ®êi.


Thêi sù  §êi sèng chÝnh trÞ  Kinh tÕ - X· héi  V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang